Brzeg. Most odrzański
Widokówka, wydana w r. 1909 przez międzynarodowe wydawnictwo Reinicke & Rubin z Magdeburga, przedstawia „nowy” most odrzański, o którym mowa była już w poprzednim „odcinku” naszego cyklu. Ze względu na wymogi żeglugi odrzańskiej, nowy most osadzono tylko na jednym filarze, będącym zarazem jego pionową osią symetrii. W tym miejscu kratownica mostu unosiła się ku górze, tworząc jakby bramę wjazdową. Na jej dolnej, poprzecznej belce widoczna jest charakterystyczna postać anioła, trzymającego herb miasta, który można dostrzec z pewnym trudem. Poza tym na kratownicy mostu widoczne są liczne (zbędne) ozdoby, typowe dla epoki wilhelmińskiej.
Nowy most służył miastu przez 50 lat. W r. 1945 został przygotowany do wysadzenia w powietrze. Gdy Brzeg znalazł się pod ostrzałem artyleryjskim, most został trafiony, co spowodowało zdetonowanie części założonych ładunków. Konstrukcja runęła wprawdzie do Odry, ale nie została całkiem zniszczona i można było po niej przejść pieszo. Po zakończeniu działań wojennych powstał tymczasowy (drewniany) most saperski, zaś obecny most, pochodzący z podbydgoskiego Fordonu, spiął oba brzegi Odry w r. 1953. Zdaje się, że wykorzystano przy tym balustradę starego mostu.
Na zdjęciu widoczna jest także (zasłonięta częściowo kratownicą) willa Mollów, zaś po lewej stronie – domek, w którym pobierano cło, czy też myto. Miejmy nadzieję, że nie przeczyta tego żaden z obecnych włodarzy 😉
Dodatkowym walorem fotografii jest to, że przedstawia scenkę uliczną, chyba nawet w miarę naturalną, tj. niepozowaną. Widzimy dwóch panów w melonikach (jeden opiera się o barierkę) oraz kilkoro dzieci, dla których wykonywanie tej fotografii było raczej niecodziennym wydarzeniem.
Tekst oryginalny
Napisy
Brieg
Oderbrücke
Postkarte
Originaldruck: Reinicke & Rubin, Magdeburg, 1909
Stempel pocztowy:
Brieg, Bz. (Bezirk) Breslau
9.10.11 6-7 N (Nachmittags)
Znaczek pocztowy:
Germania, 5 Pf.
Deutsches Reich
Herrn Johann Peter
Korbflechterei-Anstalt
in Bozen
in Südtirol
Ella Peter
Bei Hr. (Herrn)
Janetzke (?)
In Michelwitz b. (bei) Brieg
Wiadomość
Lieber Hannes! Teile dir mit, dass ich 18 Tage in Michelwitz bei Brieg zur Erhohlung war, ich bin halt nicht nach Mutters Wille (powinno być: Willenz) fort, sondern wohin ich wollte, es ist hier sehr schön, ich hab mich gut unterhalten u. (und) bin wieder gans (powinno być: ganz) gesund, in Brieg gibt’s viel Weintrauben, sie sind gewiß von Südtirol. Am 12.11. mach ich zuhause, wenn es Stand und Zeit erlaubt, so laß auch was von dir hören, hoffendlich (powinno być: hoffentlich) trifft dich die Karte bei besten Wohlergehen an. Bestens grüßend Ella. Im tiefen Innern ein süß Erinnern u. (und) einen Kuß zum Tagesschluß (fragment wiersza Betty Paoli).
Dopisek na zdjęciu:
hier (nieczytelne) auch hübsche Brombeeren (? – nieczytelne, interpretacja bez gwarancji), besser wie in (nieczytelne).
Tłumaczenie
Napisy
Brzeg
Most odrzański
Karta pocztowa
Oryginalny druk: Reinicke & Rubin, Magdeburg, 1909
Stempel pocztowy:
Brzeg, rejencja Wrocław
9.10.11 6-7 N (kartkę wysłano 9.10.1911 między 6-tą a 7-mą po południu)
Znaczek pocztowy:
Germania, 5 fenigów
Rzesza Niemiecka
Pan Johann Peter
Instytut Wyplatania Koszy
w Bozen
w Tyrolu południowym
Ella Peter
U pana Janetzke (?)
w Michałowicach pod Brzegiem
Wiadomość
Drogi Hannesie! Podaję do twojej wiadomości, że byłam 18 dni na wypoczynku w Michałowicach pod Brzegiem. Nie wyjechałam zgodnie z wolą matki, tylko tam gdzie chciałam. Jest tu bardzo ładnie, dobrze się bawiłam i jestem znów całkiem zdrowa. W Brzegu jest dużo winogron, które są z pewnością z Tyrolu południowego. 12.11. odjeżdżam, jeśli czas i sytuacja pozwoli, więc daj o sobie znać. Mam nadzieję, że kartka zastanie cię w najlepszym zdrowiu i zadowoleniu. Najlepsze pozdrowienia od Elli. W najgłębszym wnętrzu słodkie wspomnienie i pocałunek na dnia zakończenie (fragment wiersza Betty Paoli).
Dopisek na zdjęciu:
Są (?) tu też (nieczytelne) piękne jeżyny (?), lepsze niż (nieczytelne).
Próba interpretacji
Młoda – jak się zdaje – panienka, bawiąca na wypoczynku w Michałowicach, przesyła pozdrowienia, przypuszczalnie bratu. Zdaje się, że wyjazd czy pobyt nie był całkiem po myśli pani matki. Panienka jest na bakier z ortografią i strasznie bazgrze. Przy okazji dowiadujemy się, że jesienią nie brakowało w Brzegu winogron, być może sprowadzanych aż z Tyrolu.
Wypoczynek na ziemi brzeskiej nie jest, widać, zupełnie nowym wynalazkiem, a dawniej był może nawet bardziej popularny niż dziś. Trzeba jednak z żalem zauważyć, że 100 lat temu infrastruktura turystyczna była znacznie lepsza niż dziś. Po wsiach były gospody, w których można było wynająć pokoje, były sklepy, a nawet kawiarnie. Dziś gospody to raczej wyjątki, a sklepy działają już tylko w większych wsiach, pełniąc przy okazji również funkcję gospód, a zwłaszcza knajp.
Redakcja i tłumaczenie: Dziedzic Pruski
