Brzeg. Promenada i „pijąca dziewczyna”
Dzisiejsza, tak jak poprzednia, również kolorowana widokówka przedstawia promenadę „Na górce” i ustawioną tam figurę pijącej dziewczyny. Aż do początku XIX w. Brzeg był otoczony średniowiecznymi murami obronnymi oraz nowożytnymi fortyfikacjami bastionowymi z fosą. Po kapitulacji brzeskiej twierdzy w styczniu 1807 r., z rozkazu Napoleona przystąpiono do rozbiórki umocnień. Proces ten trwał praktycznie przez cały XIX w. Po likwidacji twierdzy cały teren poforteczny podarowano miastu. Od lat 20-tych tegoż stulecia zaczęto tu z czasem zakładać ogrody i nasadzać aleje. Szczególne zasługi w upiększaniu brzeskich plant położył kamlarz miejski („skarbnik”) Ludwik Ferdynand Mützel, brat znanego malarza i rysownika – Henryka. Były to początki dzisiejszego parku centralnego, który swój okres świetności osiągnął na początku ubiegłego stulecia.
Szczególnie urokliwy był odcinek plant na dawnym stoku bojowym twierdzy – spadek terenu ku ulicy Polnej (Jana Pawła II) jest wciąż czytelny, między „starym” ogólniakiem a znaną restauracją ogrodową „Na górce”, znajdującą się w kwadracie ulic Spacerowej i Głowackiego, zwany promenadą „Na górce”. Zdobiły go barwne kwiatowe rabaty, a nawet egzotyczne palmy, umieszczone w wielkich drewnianych donicach. Na początku XX w. promenadę zaczęto dodatkowo upiększać małą architekturą. W r. 1904 ustawiono fontannę z figurą chłopca z łabędziem, zaś w r. 1910 – figurę pijącej dziewczyny. Twórcą tej ostatniej był znany niemiecki rzeźbiarz – Viktor Seifert. Przy okazji warto nadmienić, że identyczna figura znajduje się w Rostocku, gdzie służy jako fontanna.
Rostock. Die Trinkende
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f9/Rostock_Die_Trinkende.jpg
W przeciwieństwie do swej „bliźniaczki”, brzeską dziewczynę „suszyło”, choć – jak podaje np. Irrgang – rozochoceni młodzieńcy niekiedy nalewali jej do czarki likieru, żeby „biedactwo” posmakowało czegoś dobrego.
Brzeska figura zaginęła po roku 1945. Może została zniszczona, a może skradziona na złom. Pozostał po niej tylko fundament – patrz dalsze zdjęcia.
Tekst oryginalny
Napisy
Brieg. Promenadenpartie und trinkendes Mädchen.
Heliokolorkarte von Ottmar Zieher, München
Stempel pocztowy
Brieg, Bz. (Bezirk) Breslau 1.4.17. 8-9 N (Nachmittags)
Wiadomość
Absender Landstm. (Landsturmann) Paul Sokoll, z.Z. (zur Zeit) in Brieg
Feldpost
An Musk. (Musketier) Peter Hüfner
Vereinslazarett L.I.A. Neuruppin Station 3
Lieber Freund!
Bin glücklich in Breslau schon um 8 Uhr angelangt und habe die Nacht zu Hause verlebt. Samstag Nachmittag um ½ 4 bin ich weiter gefahren und befinde mich z.Z. (zur Zeit) in Brieg beim Konzert. Das ist natürlich schöner als in Neuruppin. Hier verbleibe ich noch die Nacht und fahre Montag weiter. Besten Gruß sendet Dir sowie allen Kammeraden (powinno być Kameraden) Dein Freund Paul Sokoll.
Tłumaczenie
Napisy
Brzeg. Promenada i „pijąca dziewczyna”.
Karta kolorowana, Ottmar Zieher, Monachium
Stempel pocztowy
Brzeg, Rejencja Wrocław, 1.4.17. 8-9 po południu
Wiadomość
Nadawca: landszturmista Paul Sokoll, chwilowo w Brzegu
Poczta polowa
Muszkieter Peter Hüfner
Lazaret Związkowy L.I.A. Neuruppin Stacja 3
Drogi przyjacielu!
Szczęśliwie dotarłem do Wrocławia już o ósmej i spędziłem noc w domu. W sobotę o wpół do czwartej po południu pojechałem dalej i teraz jestem w Brzegu na koncercie. Oczywiście jest to przyjemniejsze niż w Neuruppin. Tu spędzę jeszcze noc, a w poniedziałek pojadę dalej. Najlepsze pozdrowienia dla Ciebie i kamratów przesyła Twój przyjaciel Paul Sokoll.
Próba interpretacji
Cykl lazaretowy zdaje się nie mieć końca. Nadawca widokówki, pochodzący najwidoczniej z Wrocławia, przesyła pozdrowienia dla kamratów, którzy zostali w lazarecie w Neuruppin, gdzie przypuszczalnie sam przebywał. W Brzegu jest tylko przejazdem, być może w drodze na front (wschodni?) na koncercie – trudno powiedzieć, w jakim charakterze. Na brzeskich plantach często odbywały się koncerty, m.in. orkiestr wojskowych, więc być może wybrany motyw pocztówkowy nie był przypadkowy.
Na zakończenie jeszcze krótkie wyjaśnienie, dotyczące adresata oraz adresu, na który została wysłana widokówka.
Termin landszturm/ landszturmista został już wyjaśniony w jednym z poprzednich odcinków. Nieco archaiczny muszkieter był w pruskiej armii – obok grenadiera, fizyliera i jegra – po prostu szeregowcem piechoty liniowej. Nieznaczne różnice między tymi rodzajami piechoty były natury historycznej i dotyczyły praktycznie jedynie szczegółów umundurowania. Wojsko z trudem rozstaje się z różnymi przeżytkami, nawet dziś.
Jako związkowe określano lazarety utworzone w oparciu o lokalne struktury Niemieckiego Czerwonego Krzyża (DRK). Skrót L.I.A. oznacza prawdopodobnie Landarmen- und Invalidenanstalten, czyli Krajowe Zakłady dla Ubogich i Inwalidów.
Redakcja i tłumaczenie: Dziedzic Pruski