Pocztówki odkurzone cz. 22

Brzeg, ul. Długa

Brzeg, ul. Długa

Dzisiejsza, kolorowana widokówka przedstawia pierzeję ulicy Długiej oraz skwerek przed kościołem św. Mikołaja z pomnikiem Marcina Lutra.

Pierwotnie wokół kościoła św. Mikołaja rozciągał się cmentarz, na którym chowano aż do roku 1775, kiedy to Fryderyk II całkowicie zakazał pochówków w mieście i w kościołach. Wprawdzie od roku 1542 istniał już cmentarz przed bramą Opolską (w okolicach ul. Kamiennej), później ze względu na budowę fortyfikacji przeniesiony nieco dalej (w latach 60-tych ubiegłego wieku wzniesiono w tym miejscu szpital, czyli dzisiejsze Brzeskie Centrum Medyczne), jednak groby na cmentarzu przykościelnym były w cenie i pozwolić mogli sobie na nie jedynie zamożni mieszczanie. Wspomniany wyżej zakaz pochówków uderzył zatem gminę ewangelicką mocno po kieszeni.

Aż do początku ubiegłego stulecia ulica Długa zabudowana była także na odcinku, gdzie później powstał skwer. Przypuszczalnie na rogu z ul. Św. Mikołaja (dziś odcinek ul. Polskiej przy galerii) znajdowała się ewangelicka szkoła św. Mikołaja, wzniesiona jeszcze w średniowieczu. Budynek ten i pozostałą zabudowę rozebrano w r. 1902. Pomnik Lutra odsłonięto 10 listopada 1905 r. (dzień urodzin Lutra), a jego twórcą był berliński rzeźbiarz Robert Hannig. Na prawo od pomnika widać także graniczne ściany zabudowy dzisiejszego placu przed BCK.

Południowa pierzeja ulicy Długiej przetrwała wojenną pożogę w stanie niemal nienaruszonym i dlatego jej widok nie uległ zasadniczym zmianom, choć charakterystyczna, dwuszczytowa barokowa kamieniczka po lewej stronie zniknęła jeszcze przed wojną, gdy musiała ustąpić miejsca  sporej kamienicy, w której przyziemiu mieści się dziś popularna kawiarnia „Ambrozja”. Po wojnie zniknął oczywiście również pomnik Lutra. Ciekawe, czy ustawienie pomnika Jana Pawła II niemal w tym samym miejscu było celowym zamierzeniem, bezsprzecznie kryje ono jednak w sobie pewną symbolikę, tym bardziej że i sam kościół został przywrócony katolikom .

Przyjrzyjmy się, jakie to sklepy i lokale znajdowały się przy ul. Długiej, gdy wykonywano zdjęcie. Niektóre szyldy są wcale dobrze czytelne, a ponadto pomocna okaże się książka adresowa z roku 1909. Zacznijmy od „Ambrozji”!

Pod numerem 6: specjalistyczny sklep z cygarami Hermanna Lehmana oraz kawiarnia i restauracja Gründela („Ambrozja” podtrzymuje zatem niejako tradycję).
Pod numerem 7: „dom towarowy“ z obuwiem Carla Warzechy.
Pod numerem 8: blacharstwo budowlane Georga Diettricha.
Pod numerem 9: księgarnia Wirwalskiego.
Pod numerem 10: napis przesłonięty drzewkiem, widać tylko słowo „Fabrik”.
Pod numerem 11: brzeska filia wrocławskiego banku Eichborn & Co. Bankhaus.

Opracowano na podstawie „Neuere Geschichte der Stadt Brieg” (Nowożytna historia Brzegu), Werner Irrgang, Gosslar 1980, „Eine schlesische Perle – Brieg – Bauten erzählen” (Śląska perła – Brzeg – budowle mówią), Dorothea Tscheschner, Berlin 2004, „Geschichtliche Ortsnachrichten von Brieg und seiner Umgebung” (Historyczne wiadomości lokalne o Brzegu i okolicach), Karl Friedrich Schönwälder, Brieg, 1845 i Adreßbuch für den Stadt- und Landkreis Brieg (Książka adresowa dla miasta i powiatu Brzeg), Brieg 1909.

poczt22_2

Tekst oryginalny

Napisy
Brieg, Langestraße

Stempel pocztowy
Brieg, Bz. (Bezirk) Breslau 7.8.31. 18 (?)

Znaczek pocztowy
Deutsches Reich, Friedrich Ebert, 8 Pf. (Pfennig)

Wiadomość
Fräulein
Dora Hampel
p.F. (par Famille?) Hechmann
Meißen – Sachsen
Hahnemannsplatz No 21

Brieg, am 7.8.31

Liebe Dorle!
Will mein Versprechen halten und Dir mal schreiben. Bin gut angekommen, es gefällt mir gut. Besser als wie in Meihßen (powinno być Meißen; przy okazji warto nadmienić, że użyta tu forma porównania als wie – dosłownie niż jak – już w ubiegłym wieku była archaiczna). Wie geht es Dir? Schreib mir recht bald. Viel herzliche Grüße an Dich u. (und) Angehörige.
v. (von) Friede Gnebner

Tłumaczenie

Napisy
Brzeg, ul. Długa

Stempel pocztowy
Brzeg, Rejencja Wrocław 7.8.31. 18 (?)

Znaczek pocztowy
Rzesza Niemiecka, Friedrich Ebert (pierwszy niemiecki prezydent), 8 fenigów

Wiadomość
Panna
Dora Hampel
(u rodziny) Hechmann
Miśnia – Saksonia
Hahnemannsplatz No 21

Brzeg, dnia 7.8.31

Droga Dorle!
Obiecałam i piszę . Dobrze zajechałam i podoba mi się tu bardziej niż w Miśni. Jak Ci się wiedzie? Napisz wkrótce. Wiele serdecznych pozdrowień dla Ciebie i rodziny od
Friedy Gnebner.

Próba interpretacji
Tekst raczej banalny, choć cieszy, że komuś mogło się w Brzegu podobać bardziej niż w Miśni.

Redakcja i tłumaczenie: Dziedzic Pruski
Pocztówka: Ludwika Marszałek

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.