Pocztówki odkurzone cz. 39

Dzisiejsza widokówka przedstawia gmachy Domu i Szkoły Rzemiosła. Dom Rzemiosła został wzniesiony w 1867 r. przez fundację brzeskiego przemysłowca Roberta Schaerffa, zaś gmach szkoły w 1873 r. Autorem projektu tej ostatniej był znany wrocławski architekt Carl Lüdecke, który zaprojektował również budynki szkolne przy ul. Młynarskiej i Kamiennej, a także opracował projekt rozbudowy wież i hełmów kościoła św. Mikołaja. Projekt budynku szkoły został zaprezentowany na wystawie światowej w Wiedniu, gdzie wzbudził wielkie zainteresowanie.

Szkoła Rzemiosła miała kształcić przyszłych rzemieślników. Ponieważ pomysł ten raczej nie wypalił, już od 1884 r. nie prowadzono dalszego naboru, a do 1892 r. szkołę rozwiązano. Następnie w gmachu mieściło się szereg innych szkół – m.in. prywatne liceum dla dziewcząt, katolickie, a następnie ewangelickie seminarium nauczycielskie – w tym czasie seminarzyści nazywali budynek „żółtą krową”. Gdy w 1905 seminarium zostało przeniesione do nowego budynku przy ul. Żłobiźniańskiej (1 Maja – obecnie nowy ogólniak), w budynku przy ul. Lipowej (Chrobrego) scalono ewangelicką szkołę dla chłopców, której poszczególne klasy były dotąd rozdzielone na różne budynki szkolne.

Odkurzana dziś widokówka stanowi niejako streszczenie przytoczonej wyżej historii – na zdjęciu budynku widnieje jeszcze napis Szkoła Rzemiosła (Gewerbeschule), podpisane jest jako seminarium, a z tekstu wiadomości dowiadujemy się, że od Wielkanocy 1906 r. chodził tam mały Adolf Jury.

Tekst oryginalny

Napisy

Brieg
Seminar
Verlag v. (von) M. Süss

Postkarte
Für briefliche Mitteilungen, jedoch nur im innerdeutschen Verkehr.
Nur für die Adresse

Stempel pocztowy
Brieg Bz. (Bezirk) Breslau, data nieczytelna
Stuttgart Nr. 1 data nieczytelna
Znaczek pocztowy
Deutsches Reich, Germania, 5 Pf. (Pfenig)

Wiadomość

An den Quintaner
Herrn Alfred Jury
Stuttgart
Hegelstrasse 50

Brieg, den 7. Juli 1906

Mein lieber Alfred (przekreślono imię Adolf)! Über Deine hübsche Ansichtskarte, die soeben eintraf, habe ich mich sehr gefreut und gratuliere ich Dir herzlich zu Deiner Versetzung nach Quinta. Viel Glück auch für die Zukunft. Daß es Euch lieben gut geht, freut mich, wir sind auch unverrufen gesund und munter. Ist Oscar wieder auf Reisen? Vom 12. – 29. Juli fahren wir nach Krummhübel im Riesengebirge. Herzliche Grüsse und Küsse Euch lieben Allen von Eurem alten, getreuen Walther.

Auch ich gratuliere Dir, lieber Alfred von Herzen zu Deiner Versetzung und wünsche, daß Du auch fernerhin so gut lernst. Was willst Du einmal werden? Für die Grüße Deiner l. (lieben) Mama & Elschen danke ich sehr, bitte grüße sie von mir wieder.

Stets Deine treue Tante Martha Jury.

Dopisek na awersie, nad budynkiem szkoły:
In diese Schule geht seit Ostern unser Adolph.

Tłumaczenie

Napisy
Brzeg
Seminarium
Wydawnictwo M. Süss

Karta pocztowa
Miejsce na korespondencję, jedynie w ruchu krajowym (wewnątrzniemieckim)
Miejsce na adres

Stempel pocztowy
Brzeg, rejencja Wrocław, data nieczytelna
Stuttgart Nr. 1 data nieczytelna
Znaczek pocztowy
Rzesza Niemiecka, Germania, 5 fenigów

Wiadomość

Uczeń 6. klasy (gimnazjum)
Pan Alfred Jury
Stuttgart
Hegelstrasse 50

Brzeg, dnia 7. lipca 1906

Drogi Alfredzie (przekreślono imię Adolfie)! Bardzo się ucieszyłem z Twojej pięknej widokówki, która właśnie nadeszła, i gratuluję Ci promocji do kwinty (6. klasy gimnazjum). Dużo szczęścia w przyszłości. Cieszę się, że dobrze się macie, my – odpukać – także jesteśmy zdrowi i krzepcy. Czy Oskar wciąż podróżuje? Od 12. do 29. lipca wyjeżdżamy do Karpacza w Karkonoszach. Serdeczne pozdrowienia i pocałunki dla Was wszystkich przesyła wasz stary, wierny Walther.

Również i ja, drogi Alfredzie, gratuluję Ci serdecznie promocji i życzę Ci, żebyś się dalej tak dobrze uczył. Kim chciałbyś zostać? Dziękuję bardzo za pozdrowienia od Twojej kochanej mamy i Elżuni, pozdrów je proszę również ode mnie.

Twoja zawsze wierna ciocia Martha Jury.

Dopisek na awersie, nad budynkiem szkoły:
Do tej szkoły od Wielkanocy chodzi nasz Adolf.

Próba interpretacji

Dzisiejsza widokówka wymaga nieco wyjaśnień. Znajdujące się na odwrocie nadruki „miejsce na korespondencję, jedynie w ruchu krajowym (wewnątrzniemieckim)” i „miejsce na adres”, wydają się być dziś nieco dziwne, ale należy pamiętać, że do 1905 r. wiadomości należało zapisywać na awersie widokówek, podczas gdy na rewersie mógł się znajdować jedynie adres, znaczek i stempel – pole adresowe zajmowało całą długość widokówki. W 1905 r. rewers został podzielony na pół – lewa połowa przeznaczona była na wiadomość, a prawa na adres, znaczek i stempel. W dalszym ciągu można było zapisywać awers widokówki, jak to uczyniono w naszej dzisiejszej widokówce.

Nadawców widokówki odnajdujemy w brzeskiej książce adresowej z 1905 r. – Walter Jury był dyrektorem banku przy ul. Ogrodowej (Powstańców Śląskich). Adresatem był uczeń gimnazjum, który zdał właśnie do 6. klasy. Starsze klasy gimnazjalne były dawniej w Niemczech oznaczane wspak rzymskimi cyframi i łacińskimi nazwami – odpowiednio od 5. do 13. klasy: Sexta, Quinta, Quarta, Untertertia, Obertertia, Untersekunda, Obersekunda, Unterprima, Oberprima.

Wyjaśnienia wymaga także nieco osobliwa pisownia imion Adolph, Oscar i Walther: w 1901 r. niemiecka konferencja ortograficzna dokonała reformy i ujednolicenia pisowni w oparciu o fonetykę. W wyniku reformy w niektórych wyrazach obcych, w tym imionach, zastąpiono c przez k, natomiast w wyrazach niemieckich pominięto h występujące po t, a także po p, zastępując ph przez f. W latach bezpośrednio po reformie spotyka się dlatego – jak to często bywa – „mieszaną” pisownię według starych i nowych zasad.

Redakcja i tłumaczenie: Dziedzic Pruski

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.